مانیتورینگ شبکه یکی از جنبه‌های حیاتی مدیریت شبکه‌های کامپیوتری است. با استفاده از این فرآیند، مدیران شبکه ازوضعیت و عملکرد شبکه‌ها آگاه می‌شوند، مشکلات را تشخیص داده و در صورت لزوم اقدامات مناسب را انجام می‌دهند. در این مقاله مراحل راه اندازی مانیتورینگ شبکه را شرح می‌دهیم.
مراحل راه اندازی مانیتورینگ شبکه
تعریف اهداف و نیازها
قبل از هر چیز، مدیران شبکه باید اهداف و نیازهای خود را مشخص کنند. این اهداف شامل مواردی مانند نظارت بر عملکرد شبکه، تشخیص نفوذ، پایش ترافیک و یا مدیریت منابع شبکه است. تعریف دقیق اهداف به انتخاب ابزارها و تنظیمات مناسب کمک می‌کند.
انتخاب ابزارها و تجهیزات
مدیران پس از تعریف اهداف باید ابزارها و تجهیزات مناسب را برای مانیتورینگ شبکه انتخاب کنند. این ابزارها شامل نرم افزارهای مانیتورینگ، سخت افزارهای مختلف (مانند سنسورها و دستگاه‌های پایش) و تجهیزات شبکه هستند.
نصب و پیکربندی
پس از انتخاب ابزارها و تجهیزات، مرحله بعدی نصب و پیکربندی آن‌هاست. این مرحله شامل نصب نرم افزارها، راه اندازی سخت افزارها و تنظیمات اولیه برای اجرای مانیتورینگ می‌شود.
تعیین پارامترهای مانیتورینگ
مدیران شبکه پس از نصب و پیکربندی باید پارامترهای مانیتورینگ را تعیین کنند. این پارامترها شامل مواردی مانند نقاط نظارت، فرکانس نمونه برداری، و حدود اعتبارسنجی (thresholds) برای هشدارها می‌شوند.
نصب و پیکربندی هشدارها
یکی از جوانب مهم راه اندازی مانیتورینگ شبکه ایجاد هشدارها برای شناسایی و پیش‌بینی مشکلات است. در این مرحله، مدیران باید هشدارهای مورد نیاز را تعریف کرده و اطلاعات مرتبط با هشدارها را به درستی تنظیم کنند.
مانیتورینگ و مدیریت
بعد از مراحل فوق، سیستم مانیتورینگ شبکه آماده برای کار است. مدیران باید به طور مداوم و به صورت منظم مانیتورینگ شبکه را اجرا کرده و از اطلاعات جمع آوری شده برای تحلیل و مدیریت بهره برداری از شبکه استفاده کنند.
مانیتورینگ برای چه شرکتهایی مناسب است؟
مانیتورینگ یک فرآیند مهم در مدیریت و نظارت بر سیستم‌ها و فعالیت‌های مختلف شرکت‌هاست و برای انواع شرکت‌ها اعم از کوچک و متوسط تا بزرگ مناسب می‌باشد. در واقع، مانیتورینگ برای هر شرکتی که با تجهیزات فنی، فرآیندهای تجاری یا اطلاعات حساس سروکار دارد بسیار حائز اهمیت است. در ادامه چند نمونه از شرکتهایی که به مانیتورینگ نیاز دارند را معرفی می‌کنیم.
شرکتهای فناوری اطلاعات (IT)
در شرکتهای IT به مانیتورینگ سرورها، شبکه‌ها و سیستم‌های اطلاعاتی خود برای اطمینان از عملکرد صحیح و امنیت اطلاعات نیاز دارند.
شرکتهای مالی
شرکتهای مالی باید فعالیت‌های مالی خود را به دقت نظارت کنند تا تخلفات و سوء استفاده‌ها را شناسایی و و از آن‌ها جلوگیری نمایند. بنابراین راه اندازی مانیتورینگ شبکه برای این شرکت ها نیز ضروری است.
صنایع تولیدی
صنایع تولیدی نیاز دارند تجهیزات و فرآیندهای تولید را نظارت کنند تا عملکرد بهبود یابد و خرابی‌ها به کمترین حد ممکن برسد.
دیتاسنترها
مراکز داده میزبان اطلاعات حیاتی برای شرکت‌ها و سازمانها هستند، بنابراین مانیتورینگ در این مکان‌ها بسیار مهم است.
شرکتهای خدمات مشتری
در شرکتهای ارائه دهنده خدمات مشتری مانند: مراکز تماس و پشتیبانی مشتری نیاز دارند تا کیفیت خدمات و رضایت مشتری را بررسی کنند.
شرکتهای امنیتی
شرکتهای امنیتی باید نظارت و پایش امنیتی را برای حفاظت از اطلاعات و مشتریان خود انجام دهند.
سازمان‌های دولتی
دولت‌ها و سازمان‌های دولتی برای مسائل امنیت ملی، مدیریت منابع و خدمات عمومی به مانیتورینگ نیاز دارند. بنابراین، مانیتورینگ به عنوان یک ابزار مهم در مدیریت عملکرد و امنیت در انواع مختلف شرکت‌ها و سازمانها محسوب می‌شود. انتخاب نوع مانیتورینگ و ابزارهای مناسب بر اساس نیازها و اهداف خاص هر سازمان انجام می‌شود.
مزایای راه اندازی مانیتورینگ شبکه برای سازمانها چیست؟
راه اندازی مانیتورینگ برای سازمانها مزایای متعددی به دنبال دارد که به بهبود عملکرد و امنیت شبکه کمک می‌کند. مانیتورینگ شبکه به سازمانها کمک می‌کند تا عملکرد شبکه را بهبود بخشند و امنیت اطلاعات را تقویت کنند. در ادامه برخی از این مزایا را معرفی می‌کنیم:
افزایش قابلیت اطمینان
مانیتورینگ شبکه امکان مشاهده و تجزیه و تحلیل عملکرد شبکه را برای سازمان ها فراهم می‌کند. مدیران IT با استفاده از این اطلاعات می‌توانند به سرعت از مشکلات آگاه شوند و در صورت نیاز دست به اصلاح و تعمیر بزنند. این امر باعث افزایش قابلیت اطمینان و کاهش زمان قطعی شبکه خواهد شد.
بهبود عملکرد شبکه
مشاهده و تجزیه و تحلیل اطلاعات مانیتورینگ به سازمان امکان می‌دهد تا عملکرد شبکه را بهبود ببخشد. مدیر شبکه با شناخت دقیق ترافیک شبکه، منابع را به صورت بهینه اختصاص می‌دهد و عملکرد شبکه را همزمان با افزایش ترافیک مدیریت می‌کند.
افزایش امنیت
با راه اندازی مانیتورینگ شبکه می‌توان فعالیت‌های ناخواسته و تهدیدات امنیتی را به راحتی شناسایی کرد. سازمان با نظارت بر روی ترافیک شبکه و تشخیص مشکلات می‌تواند به موقع اقدامات امنیتی مناسب را اتخاذ کرده و به تهدیدات پاسخ دهد.
بهبود بهرهوری منابع
مانیتورینگ به سازمان امکان می‌دهد تا منابع شبکه را به بهترین شکل مدیریت کند. از جمله فرایند مدیریت می‌توان به پهنای باند، کاهش تصاحب منابع توسط برنامه‌های غیرضروری و بهبود مصرف انرژی اشاره کرد.
مدیریت بهینه هزینه‌ها
سازمان با داشتن اطلاعات دقیق در مورد عملکرد شبکه می‌تواند بهبود‌های لازم را اعمال کرده و هزینه‌ها را بهینه کند. این امر به کاهش هزینه‌های مرتبط با تعمیر و نگهداری شبکه، خرید تجهیزات اضافی و سایر هزینه‌های مرتبط با شبکه منجر خواهد شد.
افزایش تطابق با مقررات
رعایت مقررات و استانداردهای امنیتی و حریم خصوصی برای بسیاری از اصناف و شرکت‌ها اجباری است. مانیتورینگ شبکه به سازمانها کمک می‌کند تا به بهترین شکل ممکن با این مقررات تطابق داشته باشند و از تخلفات قانونی جلوگیری کنند.
نرم افزارهای مانیتورینگ شبکه کدامند؟
برای راه اندازی مانیتورینگ شبکه می‌توانید از نرم افزارهای مختلفی که وظیفه نظارت بر عملکرد شبکه‌های مختلف را بر عهده دارند، استفاده کنید. در ادامه به برخی از معروف‌ترین نرم افزارهای مانیتورینگ شبکه اشاره می‌کنیم:
نرم افزار Nagios
این ابزار یک سیستم مانیتورینگ متن باز است که برای نظارت بر وضعیت دستگاه‌ها، سرویس‌ها و پیکربندی‌های شبکه استفاده می‌شود. این ابزار هنگام خطر هشدارهایی را ارسال می‌کند و وضعیت شبکه را نمایش می‌دهد.
نرم افزار زابیکس
Zabbix هم یک سیستم مانیتورینگ متن باز است که برای نظارت بر منابع شبکه، ایجاد گزارشات و مدیریت انواع دستگاه‌ها و سرویس‌ها کاربرد دارد.
نرم افزار PRTG
PRTG یک نرم افزار مانیتورینگ شبکه است که امکان نظارت بر دستگاه‌ها، سرویس‌ها و عملکرد شبکه را به شما ارائه می‌دهد. رابط گرافیکی این نرم افزار بسیار آسان است. نرم افزارهای دیگری نیز موجود هستند و انتخاب هرکدام از آن‌ها به نیازها و محیط شبکه شما بستگی دارد.
نتیجه گیری
راه اندازی مانیتورینگ شبکه مهم‌ترین قدم در مدیریت شبکه‌های کامپیوتری است. با تعریف دقیق اهداف، انتخاب ابزارها و تجهیزات مناسب، نصب و پیکربندی صحیح، تعیین پارامترهای مانیتورینگ و ایجاد هشدارها می‌توان به بهبود عملکرد و امنیت شبکه‌ها کمک کرد. مدیران شبکه باید همواره مانیتورینگ را انجام دهند و بر اساس داده‌های جمع آوری شده برای مدیریت شبکه‌ها تصمیمات منطقی بگیرند.
