شبکه‌های کامپیوتری از جمله ابزارهای حیاتی در دنیای مدرن محسوب می‌شوند. این شبکهها ارتباطات میان دستگاهها و کامپیوترها را ممکن می‌سازند و به کاربران این امکان را می‌دهند تا اطلاعات و منابع مختلف را به اشتراک بگذارند. در این مقاله به معرفی و تبیین دو نوع خدمات مهم در شبکهها یعنی خدمات اکتیو و پسیو شبکه می‌پردازیم. این خدمات برای عملکرد صحیح شبکهها بسیار مهم هستند و در شبکه‌های جهانی نیز نقش مهمی ایفا می‌کنند.
تفاوت خدمات اکتیو و پسیو چیست؟
شبکه‌های اکتیو و پسیو دو نوع شبکه مخابراتی هستند که در ارتباطات و انتقال اطلاعات به کار می‌روند. یکی از تفاوتهای خدمات اکتیو و پسیو شبکه در نوع دستگاههاست. در شبکه اکتیو دستگاهها به عنوان “ترمینال” یا “کلاینت” فعالیت می‌کنند که شامل کامپیوترها، تلفن‌های همراه و دیگر دستگاه‌های اکتیو هستند. دستگاهها با عنوان “نودها” یا “سرورها” وظایف اصلی انتقال داده را در شبکه پسیو انجام می‌دهند و ترمینال‌ها برای ارتباط به منابع انرژی نیازی ندارند. ترمینال‌ها در شبکه اکتیو به شبکه متصل شده و داده را به صورت مستقل انتقال می‌دهند. در شبکه پسیو نودها به عنوان واسطه برای انتقال داده به ترمینال‌ها عمل کرده و نقش اصلی را در انتقال داده ایفا می‌کنند. هر کدام از این خدمات شبکه مزایا و معایب خود را دارند و بسته به نیازهای سازمان مورد استفاده قرار می‌گیرند.
خدمات اکتیو در شبکهها
سرویس اکتیو در شبکهها به اقداماتی اشاره دارند که اطلاعات را از یک نقطه به نقطه دیگر منتقل می‌کنند و تحت کنترل فعال کاربر یا دستگاه قرار دارند. این خدمات بسته به نیازهای شبکه و اهداف سازمانی ممکن است متغیر باشند و معمولا توسط تجهیزات سخت افزاری مانند روترها، سوئیچها و فایروالها و نرم افزارهای مختلف ارائه می‌شوند. خدمات اکتیو به بهبود عملکرد، امنیت، مدیریت، یا دیگر ویژگی‌های شبکه کمک می‌کنند که شامل موارد زیر می‌شوند:
ردیابی و مدیریت ترافیک
مدیران شبکه با خدمات اکتیو شبکه ترافیک درونی و بیرونی شبکه را نظارت و مدیریت می‌کنند که شامل کنترل دسترسی و توزیع منابع شبکه می‌شود.
امنیت شبکه
خدمات اکتیو به تشخیص و پیشگیری از حملات شبکه کمک می‌کنند. از این موارد امنیتی می‌توان به فایروالها و سیستم‌های تشخیص نفوذ اشاره کرد.
تحلیل ترافیک
خدمات اکتیو و پسیو با هم به تجزیه و تحلیل ترافیک شبکه برای شناسایی مشکلات و بهینه سازی عملکرد کمک می‌کنند. این اطلاعات معمولا برای ارتقاء پیشرفته و عیب یابی مشکلات استفاده می‌شوند.
مدیریت کاربران و دستگاهها
این خدمات به مدیران امکان می‌دهند تا کاربران و دستگاه‌های متصل به شبکه را مدیریت کنند، اجازه دسترسی و کنترل را صادر نمایند و دستگاهها را شناسایی نمایند.
خدمات مسیریابی
خدمات اکتیو به مسیریاب‌ها کمک می‌کنند تا مسیریابی برای ترافیک را در شبکه بهینه سازی کنند.
توزیع بار
این خدمت به توزیع بار میان سرورها یا دستگاهها کمک می‌کنند تا بار کاری را بهینه‌تر مدیریت نمایند و از خرابی شبکه جلوگیری کنند.
سرویس‌هایDNS
خدمات اکتیو می‌توانند سیستم‌های DNS را بهبود دهند.
خدمات VOIP
این خدمات به تسهیل تماس‌های تلفنی بر روی IP و ارتباطات صوتی در شبکهها کمک می‌کنند.
سرویس پسیو در شبکهها
خدمات اکتیو و پسیو شبکه از لحاظ عملکردی با هم متفاوت‌اند. سرویس پسیو بدون نیاز به اقدام فعال از طرف کاربر یا دستگاه اجرا می‌شوند و به خدماتی اشاره دارند که بیشتر در زمینه نظارت، گزارش دهی و تجزیه و تحلیل اطلاعات ترافیک شبکه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
نظارت
مانیتورینگ شامل مانیتور کردن ترافیک شبکه و اجزای آن می‌شود که در زمینه‌هایی مانند عملکرد شبکه، مصرف پهنای باند، امنیت و تشخیص مشکلات عملکردی بسیار کمک کننده خواهد بود.
ذخیره سازی
داده‌های مربوط به ترافیک شبکه و سایر اطلاعات مهم در سرورها یا سیستم‌های ذخیره سازی (مانند سیستم‌های مدیریت رویداد) ذخیره می‌شوند. این داده‌ها برای تحلیل و پیش بینی مشکلات احتمالی در آینده مورد استفاده قرار می‌گیرند.
گزارش دهی
خدمات پسیو می‌توانند اطلاعات جمع آوری شده را به صورت گزارش‌ها و نمودارها تجزیه و تحلیل کرده و به مدیران شبکه یا تیم‌های مختلف ارائه دهند. این گزارش‌ها به اتخاذ تصمیمات بهتر برای بهبود شبکه کمک می‌کنند.
تجزیه و تحلیل
برای تحلیل دقیق ترافیک شبکه جهت شناخت الگوها، تشخیص حملات سایبری، بهبود عملکرد شبکه و بهره وری منابع می‌توان از خدمات پسیو شبکه بهره برد.
تعیین مسئولیت
از خدمات پسیو می‌توان برای تعیین مسئولیت در موارد امنیتی یا تخلفات در شبکه استفاده کرد.
مانیتورینگ امنیتی
نظارت برای تشخیص و پیشگیری از تهدیدهای امنیتی نیز از جمله خدمات پسیو در شبکه‌هاست. خدمات پسیو معمولا از ابزار و سیستم‌هایی مانند فایروالها، نظارت شبکه، نظارت امنیتی و سیستم‌های ذخیره سازی داده برای جمع آوری و پردازش اطلاعات استفاده می‌کنند. این اطلاعات برای بهبود عملکرد و امنیت شبکه بسیار حیاتی هستند.
تجهیزات اکتیو و پسیو شبکه چیست؟
خدمات اکتیو و پسیو دو دسته اصلی تجهیزات مورد استفاده در شبکه‌های کامپیوتری دارند که دارای وظایف و عملکردهای متفاوتی در شبکه‌های کامپیوتری ارائه می‌دهند. تجهیزات اکتیو در شبکهها وظیفه ارسال داده‌ها، مسیریابی داده‌ها و مدیریت ترافیک شبکه را دارند. این تجهیزات به برق نیاز دارند و به عنوان “قلب” شبکه شناخته می‌شوند. تجهیزات اکتیو معمولا شامل موارد زیر هستند:
- روترها (Routers): ارسال داده‌ها از یک شبکه به شبکه دیگر و مسیریابی داده‌ها.
- سوئیچها (Switches): اتصال دستگاهها به شبکه و ارسال داده‌ها به دستگاه مقصد.
- اکسس پوینت (Access Points): اتصال دستگاهها به شبکه بی‌سیم (Wi-Fi).
- فایروالها (Firewalls): امنیت و کنترل دسترسی‌ها به شبکه.
از طرفی دیگر، تجهیزات پسیو به برق نیاز ندارند و عملکرد اصلی آن‌ها معمولا شامل محافظت، سیم کشی و اتصال دستگاهها به یکدیگر یا به تجهیزات اکتیو می‌باشد. این تجهیزات عمدتا به منظور اتصال کابل‌ها و سیم کشی در شبکهها به کار می‌روند و شامل موارد زیر می‌باشند:
- کابل‌های اتصال: برای اتصال دستگاهها به سوئیچها یا روترها.
- پنل‌های پچ: برای سیم کشی کابل‌ها و اتصال دستگاهها به آن‌ها.
- کابل‌های شبکه: مانند کابل‌های اترنت برای انتقال داده‌ها بین دستگاهها.
- جعبه‌ها و ترمینال‌ها: برای نصب و محافظت از کابل‌ها و اتصالات.
تجهیزات و خدمات اکتیو و پسیو همگی برای ایجاد و مدیریت شبکه‌های کامپیوتری ضروری هستند و هر دو دسته نقش مهمی در عملکرد شبکه ایفا می‌کنند.
نتیجه گیری
خدمات اکتیو و پسیو برای عملکرد موثر شبکه‌های کامپیوتری نیازی اساسی هستند. خدمات اکتیو اطلاعات را با مسیریابی جابجا می‌کنند، در حالی که خدمات پسیو به تشخیص و نظارت بر عملکرد شبکه و جمع آوری اطلاعات جهت تحلیل و بهبود آن می‌پردازد. ترکیب مناسب این دو خدمات به مدیران شبکه کمک کند تا عملکرد بهتر و امن‌تری را تجربه کنند.
