با پیشرفت هرچه سریع‌تر تکنولوژی اغلب کارها دچار تغییر و تحولات عظیمی شده‌اند. البته جالب است بدانید که خود اینترنت و مرورگرها هم هر روز نسبت به روز گذشته پیشرفته‌تر و آپدیت‌تر میشوند. تمام این توسعه‌ها و حرکت‌های رو به جلو برای راحتی هرچه بیشتر کاربران و تامین نیازهای بشر است که منجر به پاسخگویی خواسته‌های کاربران می‌شود. امروزه اصطلاحات جدید و جالبی در دنیای فناوری می‌شنویم که یکی از این اصطلاحات کوکی نام دارد. تا چندی قبل واژه‌ها و کلمات تنها یک معنی داشتند اما امروزه معناهای متفاوتی پیدا کرده اند. با شنیدن کلمه کوکی اولین چیزی که به ذهن مخاطب میرسد شیرینی‌های کوچک و خوشمزه هستند. در صورتی که در دنیای تکنولوژی کوکی معنای متفاوت دیگری دارد. کوکی که به آن کوکی مرورگر یا کوکی وب هم می‌گویند در واقع داده‌های متنی کوتاهی هستند که روی کامپیوتر کاربر ذخیره میشوند.
کوکی مرورگر چیست؟
کوکیها دادههایی هستند که به صورت فایل در کامپیوتر کاربران ذخیره میشوند و زمانی که کاربر از یک وب سایت استفاده میکند، این اطلاعات به سرور وب سایت ارسال میشوند. کوکی مرورگر باعث می‌شود که اطلاعات کاربر فراموش نشود. می‌توان تعریف دقیق‌تری از کوکی ارائه کرد: هر کوکی قطعه متنی است که یک سرور وب می‌تواند آن را روی هارد دیسک شما جاسازی کند. کوکیها به مدیر وب‌سایت امکان می‌دهند اطلاعاتی را روی سیستم کاربران ذخیره کرده و در صورت نیاز آن‌ها را استخراج کند. این اطلاعات به صورت جفت‌های نام – مقدار (Name-Value) ذخیره میشوند.
مثالی برای درک بهتر عملکرد کوکی
به عنوان مثال اگر کاربر به فروشگاه اینترنتی مراجعه کند حتی بدون اینکه ثبت نام کرده باشد یا در فروشگاه وارد شده باشد می‌تواند سبد خرید خود را پر کند. حتی اگر صفحه را ببندد و مجددا آن را باز کند باز هم محصولاتی که به لیست خرید خود اضافه کرده بود همچنان در سبد خرید دیده میشوند. این کار به کمک کوکیها انجام می‌شود. در واقع در مراجعه‌ی بعدی به وب سایت یا یکی از صفحات آن، ابتدا سایت از مرورگر می‌خواهد که فایل کوکی ذخیره شده بر روی حافظه کامپیوتر یا موبایل شما را باز خوانی کند. و اگر وجود نداشت آن را ایجاد کند. استفاده از کوکی اینترنتی که کوکی وب یا کوکی مرورگر نیز نام دارد، در عصر جدید اینترنت ضروری است.
چرا از کوکی مرورگر استفاده می‌شود؟
هنگامی که کاربر در وب سایتی وارد حساب کاربری خود شود. حتی اگر کاربر زمانی که کارش تمام شد صفحه وب سایت مورد نظر را ببندد، در بازید دوباره از همان وب سایت نیازی به لاگین دوباره نیست. این ویژگی با استفاده از کوکی مرورگر امکان پذیر است. اگر وب سایتی اطلاعات کاربر را در کوکی ذخیره نکند، کاربر باید با هر بار ورود به سایت اطلاعات خود را وارد کند. بنابراین نگهداری کوکی موجب بهبود تجربه‌ی کاربری می‌شود. دلیل استفاده از کوکیها این است که هر درخواست در پروتکل HTTP از درخواست بعدی مستقل است و سرورها نمی‌توانند درخواست‌های متعدد کاربران را دسته بندی کنند. با ذخیره‌ی فایل کوچکی از اطلاعات مربوط به کاربر این مسئله حل می‌شود و درخواست‌های هر کاربر از یکدیگر جدا میشوند.
کاربرد کوکی مرورگر
اصلی‌ترین کاربردهای کوکی شامل تسهیل شناسایی هویت افراد در هنگام ورود آن‌ها به وب‌سایت‌های مختلف، ارائه اطلاعات مناسب به هر یک از کاربران متناسب با سلیقه و علایق آن‌ها یا ارائه کالاهای مورد نیاز هر یک از کاربران به آن‌ها در فروشگاه‌های اینترنتی می‌شود. کوکیها چیزی بیشتر از یک فایل متنی که روی کامپیوتر یا موبایل کاربر ذخیره میشوند نیستند.
این فایل توسط مرورگر خوانده می‌شود و در آن اطلاعاتی درباره وب سایت مانند مشخصات کاربر هنگام ورود به سایت و تنظیمات سفارشی سازی شده کاربر ذخیره می‌شود. در کوکیها همچنین اطلاعات دیگری که وب‌سایت‌ها برای شناسایی کاربر و ارائه‌ی خدمات بهتر به آن نیاز دارد، قرار می‌گیرد.
کوکی‌های مرورگر یا کوکی‌های اینترنتی، به‌طور خاص برای مرورگرهای وب برای ردیابی، شخصی سازی و ذخیره اطلاعات مربوط به session هر کاربر ساخته شده‌اند. session فقط به زمانی که در یک سایت می‌گذرانید، اشاره دارد. کوکی ها برای شناسایی شما هنگام بازدید از یک وب‌سایت جدید ایجاد میشوند.
اگر کوکی‌های خود را پاک کنید، از همه وب‌سایت‌ها خارج می‌شوید و وب‌سایت‌ها تنظیماتی را که در آن‌ها تغییر داده‌اید، به خاطر نمی‌آورند. کوکی در مرورگر بسیار رایج است و احتمالا شما در حال حاضر صدها کوکی در مرورگر خود ذخیره کرده‌اید.
آیا کوکی مرورگر هم ویروسی می‌شود؟
تصور غلطی که درباره کوکی مرورگر وجود دارد این است که اگر دستگاه شما ویروسی شود، ویروس‌ها یا بدافزارها می‌تواند اطلاعات درون کوکیها را بخوانند و به اطلاعات کاربر دست یابند. زمانی که کامپیوتر شما ویروسی می‌شود. بیشتر از آنکه نگران سرقت اطلاعات موجود در کوکیها باشید باید نگران دیگر اطلاعات ذخیره شده در کامیپوتر یا لپ تاپ خود باشید. ناگفته نماند که ویروس‌ها می‌توانند اطلاعات درون کوکیها را مطالعه کنند، اما اگر رمز عبوری در کوکیها ذخیره شده باشد. این رمزها بصورت رمزگذاری شده ذخیره می‌شود و از این طریق کسی نمی‌تواند به رمز عبور شما دسترسی پیدا کند.
چند نوع کوکی مرورگر وجود دارد؟
به صورت کلی چهار نوع کوکی مروگر داریم:
- اول کوکی‌هایی که مستقیما به وب سایتی که باز کرده‌اید تعلق دارند که از آن‌ها به عنوان first party Cookie شناخته میشوند.
- دوم کوکی‌هایی که به واسطه کدهای جاوا اسکریپ و برای ثبت فعالیت‌های کاربر ایجاد میشوند. و معمولا برای سرویس‌های تبلیغاتی مورد استفاده قرار می‌گیرد که به این کوکیها third party Cookie گفته می‌شود.
- سوم کوکی Session که کوکی‌های موقت هستند که با خروج از وب سایت مورد نظر و یا بستن مرورگر پاک میشوند.
- نوع چهارم از کوکی‌های مرورگر کوکی Persistent می‌باشد. که بر خلاف کوکی‌های موقت در کامپیوتر کاربر باقی می‌ماند و پس از بستن مرورگر پاک نخواهد شد.
اجزای تشکیل دهنده کوکی مرورگر چیست؟
هر کوکی از هفت جز یا مشخصه تشکیل شده است که عبارتند از :
- نام کوکی
- محتوای کوکی
- زمان انقضا
- مسیر کوکی
- نوع ارسال
- نحوه دسترسی
آیا کوکی‌های مرورگر خطرناک هستند؟
در حالت عادی خیر؛ کوکی یک فایل متنی ساده است که در دستگاه کاربر ذخیره می‌شود. اطلاعات مهم کاربر به صورت رمزنگاری شده در کوکی قرار می‌گیرد. همچنین معمولا تنها ID مختص به کاربر در کوکی ذخیره می‌شود و پسورد کاربر ذخیره نخواهد شد. بنابراین حتی با دسترسی مستقیم به کوکی نیز امکان سو استفاده وجود نخواهد داشت.
نتیجه گیری
کم حجم بودن فایل کوکی و تاثیر آن در تجربه کاربری UX را نمی‌توان نادیده گرفت. چون بدون استفاده از کوکیها نیاز به هر بار وارد کردن اطلاعات در سایت مورد نظر خواهد بود. به هر حال کوکی مرورگر و تمام تکنولوژی‌های فضای مجازی برای راحتی کاربران ایجاد شده است. کوکیها به وب سایت‌ها اجازه می‌دهند که هویت کاربران، تعداد دفعات ورود آن‌ها، کالاهای افزوده شده توسط آن‌ها به سبد خرید فروشگاه‌های اینترنتی و سایر اطلاعات دیگر را به یادآورند.
